ALERGENY – są zazwyczaj wielkocząsteczkowe substancje białkowe pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego powszechnie występujące w środowisku, rzadziej drobnocząsteczkowe substancje takie jak metale, lateks, leki, które po połączeniu z białkami tkanek wchodzącymi w skład organizmu wywołują nieprawidłową, nadmierną reakcje układu immunologicznego.
Najczęstsze alergeny:
Alergeny wziewne
znajdujące się w powietrzu drobne cząsteczki które wziewamy, ale również maja kontakt z naszą skórą, nosem i spojówkami oczu. W Polsce najczęściej uczulają: roztocza kurzu domowego i spichrzowe, pyłki traw, drzew, chwastów, grzyby pleśniowe zewnątrzdomowe i wewnętrzne, sierści i wydaliny zwierząt.
Alergeny pokarmowe
alergeny zawarte w pokarmach dostające się do organizmu po spożyciu. Alergia pokarmowa częściej dotyczy małych dzieci ze względu na niedojrzałą barierę jelitową, ale coraz częściej zdarzają się przypadki poważnych alergii pokarmowych u młodzieży i dorosłych, w przebiegu których może dojść nawet do reakcji anafilaktycznych. Najczęściej uczulające to: mleko krowie, jaja kurze, orzeszki ziemne, soja, ryby, seler, pszenica.
Alergeny kontaktowe
substancje drobnocząsteczkowe uczulające dopiero po połączeniu z białkami organizmu, wywołujące reakcję w miejscu kontaktu. Np.: metale (powszechna jest alergia na nikiel zawarty w nieszlachetnej biżuterii, paskach zegarków, guzikach), substancje chemiczne takie jak farby do włosów, konserwanty, substancje zapachowe.
Jady owadów błonkoskrzydłych
u niektórych osób, szczególnie narażonych na wielokrotne żądlenia np. pszczelarze, rozwija się uczulenie na jady owadów błonkoskrzydłych tj.: pszczoły, osy i szerszenia. Reakcja po użądleniu może być szczególnie gwałtowna i w niektórych przypadkach prowadzić nawet do zgonu uczulonej osoby.
Leki
ze względu na powszechne stosowanie leków przeciwbólowych i antybiotyków coraz częściej dochodzi do uczuleń. Zarówno leki podawane miejscowo, doustnie jak i dożylnie mogą wywołać odczyn alergiczny, dlatego tak ważne jest poinformowanie lekarza o nieprawidłowej reakcji na lek w przeszłości. Najczęściej uczulają: leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, aspiryna, antybiotyki, ale również leki stosowane w znieczuleniu i badaniach radiologicznych.